Zrównoważony rozwój w centrum uwagi:
Podstawowe elementy zrównoważonego rozwoju
Zrównoważony rozwój to konieczność uwzględniania różnych aspektów przy podejmowaniu decyzji dotyczących strategii lub projektów, a zwłaszcza:
- Ekonomicznego: Budowania kapitału, promowania wzrostu gospodarczego oraz zwiększania opłacalności i długoterminowej rentowności firmy.
- Środowiskowego: Ochrony przyrody i zapewnienia odpowiedzialnego korzystania z zasobów bez narażania na szwank potrzeb przyszłych pokoleń.
- Ludzkiego: Poprawy zdrowia i dobrobytu ludzi.
- Społecznego: Rozwijania umiejętności pracowników i wspierania spójności, wzajemności, uczciwości i życzliwości w relacjach między pracownikami.
Zrównoważone przedsiębiorstwa starają się wspierać wszystkie cztery obszary, 1 a koncentrując się na dowolnym z nich należy pamiętać o pozostałych. 2 Idąc dalej, zrównoważony rozwój koncentruje się na ochronie ludzi i planety przy jednoczesnym zachowaniu równowagi między zyskiem a utrzymaniem ciągłości działania. 3
Zrównoważony rozwój wymaga zintegrowanego podejścia, które bierze pod uwagę względy środowiskowe oraz rozwój ekonomiczny. W 1987 roku, Narody Zjednoczone zdefiniowały zrównoważony rozwój, jako "proces mający na celu zaspokojenie aspiracji rozwojowych obecnego pokolenia, w sposób umożliwiający realizację tych samych dążeń następnym pokoleniom." 4
Czym jest zrównoważony rozwój w sektorze przemysłowym?
Do niedawna w przemyśle decyzje były podejmowane prawie wyłącznie w oparciu o kryteria ekonomiczne. Na przykład w I połowie XIX wieku w trakcie procesów produkcyjnych kominy fabryk przemysłowych wyrzucały do atmosfery ogromne ilości cząstek stałych i chemikaliów, w niewielkim stopniu lub w ogóle nie brano pod uwagę szkodliwego wpływu tych emisji na otaczające środowisko i zdrowie ludzi. Tak już nie jest, ponieważ na czoło wysunął się zrównoważony rozwój.
Nieszkodliwość dla środowiska to stopień, w jakim proces lub przedsiębiorstwo może wykonywać lub kontynuować działalność, nie powodując jednocześnie stopniowego wyczerpywania zasobów naturalnych. 5 Mimo, że termin ten jest stosunkowo nowy, w XX wieku w przemyśle dokonano ogromnego postępu w zakresie zrównoważonego rozwoju. Dla przykładu, ilość energii niezbędna do wyprodukowania jednej tony stali zmalała z 45 w roku 1950, czyli w czasie gdy termin "zrównoważony rozwój" nie był w powszechnym użyciu, do 15 mln BTU na tonę w roku 2010.
Wzajemne relacje między ekonomią a ekologią
Usprawnienia procesu produkcji stali przyniosły ogromne zmniejszenie zarówno zużycia zasobów naturalnych, jak i emisji dwutlenku węgla, co pokazuje, że czasami ekonomia napędza zrównoważony rozwój przemysłu. Postęp zrównoważonego rozwoju był często niezamierzoną konsekwencją działań na rzecz poprawy ekonomii.
Jednak zrównoważony rozwój i rentowność często nie idą w parze. Przykładowo, usuwanie zanieczyszczeń z kominów jest korzystne dla środowiska i zdrowia ludzkiego, ale wiąże się z kosztami ekonomicznymi zakupu i eksploatacji urządzeń. Jest to coraz bardziej skomplikowane, ponieważ urządzenia do usuwania zanieczyszczeń wymagają energii, która jest zwykle wytwarzana z paliw kopalnych.
Mimo, że postęp zrównoważonego rozwoju dokonuje się już od dziesięcioleci, znalezienie rozwiązań i ich ilościowe oszacowanie często wymaga wiedzy, gdzie szukać, jakie pytania zadawać i jak je wyceniać. W porównaniu z chaotycznym podejściem, wdrożenie całościowych i skoordynowanych działań w celu rozwiązania tych kwestii poprzez realne planowanie zrównoważonego rozwoju skutkuje lepszymi rozwiązaniami, które zapewniają szybciej bardziej efektywne korzyści i mniej negatywnych skutków.
W jaki sposób przemysł może stać się bardziej zrównoważony?
Realizacja zrównoważonych technologii produkcji musi uwzględniać cele środowiskowe, społeczne i cele ładu korporacyjnego (ESG), które w przeszłości były pomijane przy podejmowaniu decyzji biznesowych w przemyśle. W przeszłości analizy projektów usprawniania procesów zwykle opierały się wyłącznie na ich opłacalności ekonomicznej, natomiast zrównoważone procesy produkcyjne wymagają bardziej całościowego spojrzenia.
W dążeniu do bardziej zrównoważonego rozwoju poprzez integrację czynników ekonomicznych, środowiskowych, ludzkich i społecznych, przedsiębiorstwa powinny zadać sobie następujące pytania:
- Czy produkt może być wytwarzany przy użyciu innych surowców, mniej uciążliwych dla środowiska?
- Czy w przypadku różnych surowców zużycie energii jest wyższe czy niższe? O ile?
- Jaki wpływ na koszty produkcji ma modyfikacja procesu produkcji?
- Jak zmieniający się popyt na bardziej ekologiczne surowce wpłynie na ich koszt?
- Czy klienci będą płacić wyższą cenę za ekologiczne produkty? O ile?
- Czy korzystanie z ekologicznych surowców stworzy więcej możliwości ekonomicznych dla uczestników łańcucha dostaw?
- Czy stosowanie ekologicznych surowców poprawi czy pogorszy środowisko rozwoju człowieka?
- Jak możemy zmniejszyć wielkość emisji?
Po analizie tych czynników, zespoły mogą podejmować prace nad wdrożeniem rozwiązań, które praktycznie spełniają te wymagania. Należy pamiętać, że zasadniczą sprawą jeżeli chodzi o zrównoważoną produkcję są jednak kwestie ekonomiczne, ponieważ przedsiębiorstwo nie osiągające zysków nie jest w stanie przetrwać. Dlatego też, proekologiczne, korzystne kosztowo rozwiązania, mają większe szanse na wdrożenie niż te, które nie biorą pod uwagę realiów ekonomicznych. Identyfikacja działań, uwzględnienie wszystkich aspektów zrównoważonego rozwoju i dokładne ilościowe oszacowanie korzyści tych rozwiązań może stanowić wyzwanie.
Chociaż kluczowym czynnikiem jest ekonomia, przemysł musi również uwzględniać czynniki środowiskowe, ludzkie i społeczne. Czasami w zakładach mają miejsce wypadki lub nieplanowane emisje zanieczyszczeń. Mogą one szkodzić ludziom i środowisku.
Procesy i technologie zrównoważonego rozwoju
Procesy przemysłowe są często projektowane pod konkretnego klienta, spełniają specyficzne wymagania produkcyjne, podobnie jak wiele działań związanych z optymalizacją pracy i zrównoważoną produkcją. Jednak niektóre strategie i technologie mogą być powielane w kilku branżach przemysłu. Należą do nich:
- Dekarbonizacja, czyli zastąpienie paliw kopalnych takich, jak węgiel, ropa naftowa, czy gaz ziemny odnawialnymi źródłami energii takimi, jak energia wodna, jądrowa, słoneczna i wiatrowa, celem zmniejszenia wielkości emisji dwutlenku węgla.
- Elektryfikacja, czyli przestawienie procesów wykorzystujących konwencjonalne paliwa kopalne na procesy wykorzystujące energię elektryczną, co pozwala na redukcję emisji, o ile energia elektryczna jest wytwarzana ze źródeł odnawialnych.
- Wytwarzanie i wykorzystywanie wodoru celem redukcji wielkości emisji dwutlenku węgla.
- Wdrażanie systemów wychwytywania, wykorzystania i magazynowania dwutlenku węgla w celu ograniczenia emisji dwutlenku węgla do atmosfery.
- Rozwijanie gospodarki o obiegu zamkniętym celem redukcji ilości odpadów i zanieczyszczeń poprzez wielokrotne ponowne wykorzystanie artykułów i materiałów przed ich wyrzuceniem.
- Oszczędzanie i recykling wody celem zmniejszenia zapotrzebowania na wodę surową.
Wiele spośród tych ekologicznych procesów i technologii szybko się rozwija. Eksperci spodziewają się w nadchodzących latach znacznego postępu jeżeli chodzi o wykonalność techniczną, efektywność środowiskową, bezpieczeństwo i opłacalność ekonomiczną tych metod. Rozwiązania ekologiczne szybko się rozwijają, a przemysł musi być gotowy na ich przyjęcie, aby kontynuować działalność biorąc pod uwagę czynniki ekonomiczne, ludzkie, środowiskowe i społeczne.
FAQ
Przypisy:
1. Cztery filary zrównoważonego rozwoju (futurelearn.com)
2. (12) Trzy złote zasady zrównoważonego rozwoju | LinkedIn
3. Potrójna linia przewodnia: co to jest i dlaczego jest ważna (hbs.edu)
4. https://www.un.org/en/academic-impact/sustainability
5. sustainability, n. meanings, etymology and more | Oxford English Dictionary (oed.com)